Data utworzenia: 23 stycznia 2024
Przeczytasz w 6 min
W wyborze dawczyni komórek jajowych oraz dawcy nasienia w staraniach o ciążę ze wsparciem medycznym, przyjęło się branie pod uwagę grupy krwi oraz czynnika Rh. Ta cecha nie jest wymagana prawnie (ustawa o leczeniu niepłodności), jednak nadal jest ważna, jeżeli pacjentom zależy na tym, aby dziecko miało taką grupę krwi, jaką miałoby przy odziedziczeniu tej cechy po obojgu rodzicach.
Wypróbuj nasz kalkulator, aby sprawdzić, jaką grupę krwi będzie miało dziecko w zależności od grupy krwi dawczyni komórek jajowych lub dawcy nasienia.
Podział na grupy krwi związany jest z występowaniem na powierzchni krwinek czerwonych pewnych charakterystycznych białek, które określane są mianem antygenów. Na erytrocytach występuje wiele swoistych antygenów przez co istnieje wiele układów grup krwi. Najważniejszym dla nas jest układ grup głównych (AB0) i układ Rh. Obecność antygenu A lub B decyduje o przynależności do jednej z czterech podstawowych grup: A, B, AB, i 0.
Przynależność do określonej grupy krwi jest dla człowieka cechą stałą i niezmienną przez całe życie (wyjątkiem może być zmiana po przeszczepie szpiku kostnego, ale to rzadkość).
Wiedza ta ma kluczowe znaczenie nie tylko w takich przypadkach, jak przetoczenie krwi, czy poważne zabiegi operacyjne. Pojawia się ona również w obszarze zainteresowania przyszłych rodziców, którzy mogą zastanawiać się, jaka będzie grupa krwi dziecka oraz czy w czasie ciąży nie wystąpi tzw. konflikt serologiczny.
Wszystko zależy od tego, jaką grupę krwi mają pacjenci biorcy. Przykładowo – jeżeli matka ma grupę krwi A Rh+, zaś ojciec B Rh-, dziecko może urodzić się z grupą krwi: 0 Rh+, 0 Rh-, A Rh+, A Rh-, B Rh+, B Rh-, AB Rh+ lub AB Rh-.
Zatem dawczyni komórek jajowych bądź też dawca nasienia może mieć inną grupę krwi niż pacjenci biorcy, rozszerzone o możliwości dziedziczenia tej cechy fenotypowej.
Jaką grupę krwi będzie w takim przypadku miało dziecko? Istnieją trzy allele, które odpowiadają za grupę krwi w układzie AB0: Ia, Ib, i0. Allele Ia i Ib są dominujące, natomiast i0 jest recesywny.
Każdy człowiek ma dwa allele warunkujące grupę krwi – jeden od matki, drugi od ojca. Allele dominujące (jak sama nazwa wskazuje) przeważają nad allelem recesywnym.
Oznacza to, że jeśli człowiek ma dwa allele – dominujący i recesywny – jego grupa krwi będzie zgodna z allelem dominującym:
Wiemy, że przedstawiony mechanizm dziedziczenia może wydawać się dość skomplikowany, dlatego stworzyliśmy kalkulator grupy krwi, który pomoże Ci obliczyć, jaką grupę krwi będzie miało dziecko.
Na koniec należy wspomnieć o jeszcze jednej ważnej kwestii. Przedstawiliśmy zasady dziedziczenia grupy krwi w układzie AB0. A jak przebiega ten proces z układem Rh?
Obecność antygenu D na krwinkach oznacza grupę krwi Rh+. Allel warunkujący grupę krwi Rh+ jest dominujący (D) wobec allelu (d) warunkującego grupę krwi Rh- (brak antygenu D na krwinkach).
Pamiętajmy, że każde z rodziców przekazuje dziecku po jednym allelu. Co to oznacza w przypadku układu Rh?
Jeśli oboje mają grupę krwi Rh+ bądź jedno z rodziców ma dodatni czynnik Rh, a drugie ujemny, dziecko może odziedziczyć zarówno Rh+, jak i Rh-.
Jeżeli zaś czynnik Rh obojga rodziców jest ujemny – dziecko odziedziczy również Rh-.
W jakim celu warto znać czynnik Rh grupy krwi dziecka? Wiedza ta może pozwolić uniknąć ryzyka konfliktu serologicznego. Co to takiego?
Wystąpienie konfliktu serologicznego wiąże się bezpośrednio z niezgodnością określonych antygenów obecnych na czerwonych krwinkach matki oraz dziecka. W konsekwencji może prowadzić do wystąpienia tzw. choroby hemolitycznej płodu, która może stanowić zagrożenie jego zdrowia i życia.
Ze względu na mechanizm powstawania swoistych przeciwciał, konflikt serologiczny zazwyczaj nie dotyczy pierwszej ciąży, lecz drugiej i każdej kolejnej. Obecnie dostępne są badania oraz skuteczne metody zapobiegania rozwojowi konfliktu serologicznego, więc nie należy się tego za bardzo obawiać. Wciąż jednak cenna jest wiedza na temat tego, jaką grupę krwi będzie miało dziecko.
